wtorek, 29 grudnia 2015

"Tal", Zbigniew Białas


Autor: Zbigniew Białas
Tytuł oryginału: Tal
Seria:
Gatunek: literatura non-fiction
Język oryginału: polski
Przekład:
Liczba stron: 304
Wymiary: 145x205 mm
ISBN: 978-83-7779-332-9
Wydawca: MG
Oprawa: twarda
Miejsce wydania: Kraków
Ocena: 5/6

            Tal jest już drugą powieścią Zbigniewa Białasa, jaką miałem okazję przeczytać. Jak pisze sam autor, jest to powieść różniąca się od jego poprzednich dokonań literackich, nie mająca wiele wspólnego z charakterystyczną atmosferą Pudru i pyłu i Korzeńca. Przeczytawszy i Korzeńca, i Tala, muszę mu z całą pewnością przyznać rację – Tal jest zupełnie inny.

            Książka wydana w tej samej stylistyce co Korzeniec, ciesząca oczy żywymi kolorami z twardej okładki, już na wstępnie daje satysfakcję z posiadania jej. Satysfakcję, która od tego momentu może się już tylko pogłębiać.

            Fabuła Tala opiera się na autentycznych wydarzeniach, lecz – jak informuje w początkowej notce autor – jest wytworem jego wyobraźni. Nie zmienił nazwisk występujących w książce postaci, gdyż i tak są one podawane w prasie z lat 1936 – 1939. Autor podkreśla jednak, że choć żadna z postaci w Talu nie jest zmyślona, czytelnik trzyma w swoich rękach powieść, a nie reportaż, na co mogłyby wskazywać nazwiska prawdziwych, żyjących w realnym świecie ludzi i opisane wydarzenia.

            Czytelnik poznaje rodzinę inżyniera Grzeszolskiego, zagłębia się w opisy znajdującej się w Sosnowcu ulicy Rybnej i w życie jej mieszkańców. Podczas kolacji żona Grzeszolskiego, pani Anna, narzeka na złe samopoczucie. Krótko później jej stan wyraźnie się pogarsza, więc inżynier dzwoni po pomoc. Do domu państwa Grzeszolskich przyjeżdża doktor Stanisław Starzyński, który stwierdza, że pani Anna cierpi na zatrucie pokarmowe. Następnie odchodzi, mówiąc, że co prawda pani Grzeszolska jest chora, ale nie ma poważnego zagrożenia. W nocy jednak kobieta wymiotuje, więc mąż podaje jej tabletki. Służąca Marysia, która ze względu na stan pani Anny została na noc u pracodawców, budzi się przed świtem i idzie zobaczyć, jak czuje się chora. Zdziwiona, nie wyczuwa pulsu ani oddechu. Po pobieżnym badaniu dociera do niej, że pani Anna zmarła.

            Historia opisana przez Zbigniewa Białasa wydarzyła się naprawdę i do dzisiaj budzi wiele kontrowersji i spekulacji, nawet pomimo upływu kilku długich dekad od czasu, w którym miała miejsce. Autor doskonale oddaje klimat drugiej połowy lat trzydziestych ubiegłego wieku, tego okresu przedwojennego, a bohaterowie powieści to zdecydowanie ludzie z krwi i kości. Także wszystkie zależności między nimi zostały bardzo sprawnie na kartach książki oddane, czyniąc z Tala swojego rodzaju studium psychologiczne.

            W swoim czasie opinią publiczną wstrząsnęła zagadkowa, pełna niejasności „sprawa Grzeszolskiego”, a Tal Zbigniewa Białasa jest pierwszą współczesną próbą rekonstrukcji szokujących wydarzeń, które doprowadziły do wielu osobistych tragedii i kompromitacji sądownictwa, mimo że nie wiadomo po dziś dzień, czy w ogóle popełniono zbrodnie przypisywane oskarżonemu. Tal okazuje się być bardzo satysfakcjonującą lekturą, powieścią, której atmosfera gęstnieje z każdą kolejną przeczytaną stroną, wciąga czytelnika i pochłania jego myśli. Poświęconego jej czasu nie można w żadnej mierze żałować, i muszę szczerze Wam powiedzieć, że jest to powieść w moich oczach znacznie lepsza, dosadniej skonstruowana, ciekawiej napisana niż Korzeniec, którego lekturę także mam za sobą. Nie można oczywiście tych dwóch powieści zbyt mocno ze sobą porównywać, gdyż są one inne, dotykają innych spraw i rzeczywiście mocno się od siebie różnią. Jeśli jednak ktoś z czytelników nie miał jeszcze styczności z prozą Zbigniewa Białasa, powinien zapoznać się z jego literackimi dokonaniami począwszy od Tala właśnie. Polecam.

niedziela, 27 grudnia 2015

"Kiedy zmieniają się fakty", Tony Judt


Autor: Tony Judt
Tytuł oryginału: When the Facts Change
Seria: Historia
Gatunek: publicystyka literacka, eseje
Język oryginału: angielski
Przekład: Andrzej Jankowski
Liczba stron: 456
Wymiary: 150x225 mm
ISBN: 978-83-7818-715-8
Wydawca: Rebis
Oprawa: twarda z obwolutą
Miejsce wydania: Poznań
Ocena: 5/6

            Kiedy zmieniają się fakty jest zbiorem wybranych esejów wybitnego historyka i jednego z największych myślicieli naszej epoki, w których wyjątkowo dobitnie wypowiedział się o tych rzeczach, które w sferze publicznej najbardziej go niepokoiły. Zbiór ten nie jest lekturą łatwą – zawiera bardzo wiele przemyśleń autora o aspektach niezbyt odległej przeszłości, wydarzeniach, jakie miały miejsce na świecie w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat, społecznościach oraz wpływie różnorakich bodźców politycznych na opinię publiczną. Kiedy zmieniają się fakty jest zbiorem tekstów skierowanych do czytelnika dojrzałego, ambitnego i zainteresowanego tym, co dzieje się na całej kuli ziemskiej. Ogólnie można rzec, że jest to wynikowa analiza kondycji współczesnych społeczności ludzkich, w której łańcuch przyczynowo – skutkowy odgrywa istotną rolę.

            We wstępie do zbioru esejów – napisanego przez żonę Tony’ego, Jennifer Homans – czytamy o życiu Tony’ego i jego śmierci, mającej miejsce w 2010 roku. Jak opowiada Jennifer, byli małżeństwem od 1993 roku, a wczesne eseje Tony’ego powstawały już w pierwszych latach ich związku.

            Wstęp zatytułowany „W dobrej wierze” bardzo dokładnie przybliża czytelnikowi sylwetkę Tony’ego Judta, ukazując go bardzo subiektywnie, oczami jego małżonki. Opowiada o życiu autora felietonów, jego podejściu do ludzi i świata, zdradza czytelnikowi jego punkty widzenia na różnorakie tematy. Jednym słowem ukazuje czytelnikowi postać człowieka, w którego umysł zamierzamy się zagłębić, przechodząc do kolejnych rozdziałów książki.

            Czego możemy spodziewać się po esejach Tony’ego Judta? Ich cechą wspólną będzie bez wątpienia bardzo wnikliwe, analityczne wręcz spojrzenie na poruszaną tematykę, zagadnienia omawiane z różnych ich stron, powiązania i zależności. Tony opisuje chociażby dokonania Erica Hobsbwana, który w swoich dziełach przedstawia świat zataczający się przez cztery dekady, „od katastrofy do katastrofy”, erę niedoli i okropieństw, czasy, w których „po subkontynencie europejskim błąkały się bezradnie miliony uchodźców i w których całkowicie odrzucono prawa wojny wykuwane w takim trudzie przez poprzednie stulecia”. Eric Hobswana jest autorem kilku tomów prac dotykających poszczególnych okresów XIX i XX wieku, w których wysuwa wnioski o m.in. upadku XIX – wiecznego idealizmu. Jego twórczość została poddana analizie przez Tony’ego, który przedstawia swój punkt widzenia na pracę Hobswana, jednocześnie zatrzymując się przy jego wnioskach i wyciągając przy tym swoje własne, a służą mu do tego różne zdarzenia na świecie, jak np. era komunizmu, wojna domowa w Hiszpanii, postać Stalina czy rewolucja bolszewicka.

            Kiedy zmieniają się fakty jest zbiorem niezwykle intrygującym, zwracającym uwagę czytelnika na fakty, które nie zawsze nasuwają się samoistnie. Jak pisze Jennifer Homans we wstępie: „To książka o naszej epoce. Jesteśmy na równi pochyłej, po której staczamy się z wyżyn nadziei i możliwości stworzonych przez rewolucje 1989 roku w otchłań chaosu, zniszczeń i strat spowodowanych we wrześniu roku 2001, wojnę w Iraku, pogłębiający się kryzys na Bliskim Wschodzie – i jak postrzegał to Tony – postępujący upadek republiki amerykańskiej.” Zbiór esejów Tony’ego Judta – bardzo elegancko wydany, opakowany nie tylko w twardą oprawę, ale i obwolutę – będzie więc intelektualnym poletkiem raczej dla tych ambitniejszych umysłów. Wnioski w nim zawarte skłaniają czytelnika do samodzielnego spojrzenia na poruszaną w książce tematykę, pobudzają do refleksji i zastanowienia się nad tym wszystkim, co nas otacza, a także dokąd to wszystko zmierza. Polecam.

poniedziałek, 21 grudnia 2015

wtorek, 15 grudnia 2015

"Tajemna historia", Donna Tartt


Autor: Donna Tartt
Tytuł oryginału: The Secret History
Seria:
Gatunek: literatura piękna
Język oryginału: angielski
Przekład: Jerzy Kozłowski
Liczba stron: 608
Wymiary: 168x230 mm
ISBN: 978-83-240-2741-5
Wydawca: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak
Oprawa: twarda z obwolutą
Miejsce wydania: Kraków
Ocena: 6/6

            Jak opisać książkę tak diabelnie dobrą, że aż brakuje ku temu odpowiednich słów? Jak to zrobić, by recenzja nie wyglądała jak płytka, wystawiona prawdziwemu geniuszowi laurka? Siedząc przed monitorem laptopa zadaję sobie te pytania i muszę przyznać, że nie znam na nie odpowiedzi.

            Na półkach moich regałów stoi cały dobytek literacki Donny Tartt, trzy jej spore objętościowo, zdecydowanie wyróżniające się powieści. Niedawno autorka – znana z tego, że na napisanie każdej z nich poświęciła długie lata – uraczyła nas kolejnym swoim dziełem, Szczygłem. W moich oczach najnowsza jej książka nie przebiła jednak jej niesamowitego debiutu: prawdziwy prezent sprawiło mi mniej więcej dwa miesiące temu wydawnictwo Znak, które wydało na nowo opublikowaną przed laty powieść Tajemna historia. Za poprzednie wydanie, w miękkiej, nietrwałej okładce, był odpowiedzialny Kameleon i niejeden raz żałowałem, że nie mam tej powieści – jednej z najlepszych, jakie zdarzyło mi się w życiu czytać – w twardej oprawie, wydanej tak, jak zawarty w niej geniusz literacki na to zasługuje. Z końcówką roku Znak spełnił to moje małe pragnienie, wypuszczając na rynek Tajemną historię powtórnie, i to nie dość, że w twardej okładce, to jeszcze opatrzoną piękną obwolutą przedstawiającą fragment obrazu Triumf Bachusa Benvenuta Tisiego z 1540 roku. Doprawdy, książka ta posłuży za dumę niejednego księgozbioru.

            Tajemna historia jest dzisiaj już kultowym debiutem literackim nagrodzonej Pulitzerem autorki, uznawanym za jedną z najważniejszych powieści końca XX wieku. Studium psychologiczne w niej zawarte, nietuzinkowo, z ogromną wprawą nakreślone postaci dramatu, dojrzały styl autorki oraz wciągająca, nie pozwalająca oderwać się od niej myślami opowieść oczarowuje czytelnika i daje mu przyjemność obcowania z czymś tak niepospolitym i niezwykłym, że bezwarunkowo spełniającym wszelkie pokładane w powieści oczekiwania. Wraz z Richardem Papenem, głównym bohaterem książki, zagłębiamy się w świat małej grupki ekscentrycznych studentów greki, której przewodzi niemniej niezwykły nauczyciel. Stopniowo, wraz z upływem kolejnych stron, śledzimy wzajemne relacje panujące między szóstką bohaterów, poznając ich bliżej i wyrabiając sobie o każdym z nich własne zdanie, a są te postaci przy tym tak sprawnie stworzone, że mamy wrażenie, iż obcujemy nie z literackimi bohaterami, a żywymi osobami. Oczywiście całą szóstkę łączy mroczny sekret, tajemnica morderstwa, do której przyczyn dochodzimy stopniowo, śledząc umiejętnie kreślone przez Donnę Tartt psychologiczne profile i obserwując kolejno rozgrywające się  w powieści wydarzenia.

            Nie pomyliłby się ktoś, kto będzie się doszukiwał w Tajemnej historii cech prozy Fiodora Dostojewskiego – aspekt studium psychologicznego i morderstwa jest na to niezbitym dowodem. Różnić między Zbrodnią i karą a Tajemną historią jest jednak bardzo wiele i w zestawieniu tym na piedestał wychodzi Tajemna historia właśnie.

            Co decyduje o jakości powieści? Na pewno wiele elementów, a za jeden z nich możemy uznać ten, że po czasie chcemy do niej wrócić i ponownie zagłębić się w znaną już opowieść, czerpiąc przyjemność z samej jej lektury, płynności stylu, jakim została napisana, oraz fascynujących wydarzeń w niej opisanych. Tajemną historię przez minione lata czytałem już kilkakrotnie, a patrząc na nowe, piękne wydanie starej już książki spoczywającej na moich półkach, mam ogromną ochotę ponownie zagłębić się w nią i przeżywać to wszystko raz jeszcze, spoglądając na świat oczami Richarda Papena. Wierzcie mi, za każdym kolejnym razem można czerpać wielką intelektualną przyjemność z jej lektury. Dlatego zamierzam przeczytać Tajemną historię jeszcze niejeden raz, dać się jej ukontentować, zniewolić, zawładnąć moim umysłem i zapaść w nią, jak to miało miejsce już kilka razy wcześniej. Jeśli jeszcze tej książki nie czytaliście, to jesteście duchowo ubożsi. Polecam więc się wzbogacić, zagłębić w tę ponadczasową, uniwersalną historię i czerpać przyjemność z obcowania z literackim geniuszem.

poniedziałek, 7 grudnia 2015

"Paskudna historia", Bernard Minier


Autor: Bernard Minier
Tytuł oryginału: Une putain d’histoire
Seria:
Gatunek: sensacja/ thriller/ kryminał
Język oryginału: francuski
Przekład: Monika Szewc – Osiecka
Liczba stron: 436
Wymiary: 135x215 mm
ISBN: 978-83-7818-772-1
Wydawca: Rebis
Oprawa: broszura klejona ze skrzydełkami
Miejsce wydania: Poznań
Ocena: 5/6

Czasami, biorąc jakąś książkę do recenzji, spodziewam się po niej interesującej, wciągającej lektury, a ostatecznie przygoda z nią kończy się mniejszym lub większym rozczarowaniem. Zdarza się jednak również, że po recenzowanej książce nie oczekuję początkowo zbyt wiele, a w trakcie jej czytania orientuję się, że powieść zaskakuje mnie i intryguje, dając więcej przyjemności, niż mogłem to w moich wczesnych przypuszczeniach zakładać, sugerując się tylko jej opisem czy tematyką. Dokładnie tak sprawa przedstawia się z najnowszą powieścią Bernarda Miniera, francuskiego pisarza, którego literackie dokonania nie były mi dotychczas znane.

Paskudna historia z zewnątrz prezentuje się jak jeden z wielu typowych kryminałów bądź thrillerów: okładka utrzymana w mrocznych kolorach, postać kobiety, skrzydła, ślady pozostawione przez jej paznokcie i tafla wody, nad którą wznoszą się drzewa. Z miejsca kojarzy się stylistyka szwedzkich, modnych ostatnimi czasy kryminałów, a dla mnie akurat to skojarzenie nie jest jakoś szczególnie pociągające. Rozpoczynając lekturę najnowszej powieści Miniera szybko się jednak zorientowałem, że natrafiłem na publikację z miejsca wciągającą, intrygującą od samego początku.

Siedemnastoletnia dziewczyna znajduje się na pokładzie statku. Nie ma pojęcia, jak się na nim znalazła; czuje na sobie ciężką rybacką sieć, oplatającą jej ciało niczym więzy, o zapachu glonów, ryb, oleju napędowego i soli, od którego żołądek podchodzi jej do gardła. Na rybackim kutrze znajduje się również mężczyzna, który zrzuca sieć wraz z uwięzioną w niej dziewczyną do wody. Kuter rusza, a dziewczyna na długo przed wschodem słońca jest już martwa.

Henry Dean Walker ma szesnaście lat, lubi książki, horrory, orki i Nirvanę. Mieszka na Glass Island, wyspie położonej na północ od Seattle, kilka mil morskich od Pacyfiku. Młodego Henry’ego czytelnik poznaje w trakcie jednej ze scen rozgrywających się na płynącym promie: jego dziewczyna, Naomi, zachowuje się inaczej niż zwykle, dziwnie i niezrozumiale. Mówi Henry’emu, że zna jego sekret, że wie, kim jest. Chce także zakończyć ich związek. Nieco później, kiedy próby uspokojenia jej i rozmowy nie przynoszą żadnych skutków, Naomi odpycha chłopaka i ucieka, znikając gdzieś na promie.

Herny i jego mamy, lesbijki Liv i France, często się przeprowadzają. Mieszkali razem w Teksasie, a potem nagle przeprowadzili się na Glass Island, na drugi koniec kraju. Pytania Henry’ego o powody takiego stanu rzeczy pozostają bez satysfakcjonujących odpowiedzi, a jego sugestie, że „przed czymś uciekają”, są zbywane i lekceważone.

Paskudna historia nie jest zwyczajnym, typowym thrillerem – to także opowieść o dojrzewaniu. Autor cofa się do młodych lat Henry’ego, opisując jego młodość, otoczenie, przeżycia i związane z nimi grono bliskich przyjaciół, którzy zaakceptowali przyjezdnego, jakim jeszcze kilka lat wcześniej był Henry. Przyjaźń łączy go z Kaylą, Charliem, Naomi i Johnnym. To właśnie to grono przyjaciół pomoże mu przejść przez życie oraz odkryć mroczne tajemnice jego przeszłości.

Powieść Bernarda Miniera przyciąga czytelnika nie tylko samą intrygująco skonstruowaną fabułą, ale także językiem: styl autora okazuje się być niezwykle dojrzały, bardzo obrazowy, sprawiający, że lektura Paskudnej historii jest dla czytelnika czystą literacką przyjemnością. Wychodzące na światło dzienne mroki przeszłości utrzymują w napięciu i przyciągają, absorbując uwagę czytelnika w maksymalnym stopniu. Paskudna historia jest jedną z tych książek, od których naprawdę trudno się oderwać. Zdecydowanie polecam.

czwartek, 26 listopada 2015

"Trzy cienie", Cyril Pedrosa


Scenariusz: Cyril Pedrosa
Rysunek: Cyril Pedrosa
Kolor: okładka kolor, środek czarno-biały
Tłumaczenie: Katarzyna Koła
Wydawnictwo: Kultura Gniewu
Rok wydania polskiego: 2015
Rok wydania oryginału: 2007
Tytuł oryginału: Trois Ombres
Tytuł alternatywny: Trzy cienie
Tytuł serii:
Wydawca oryginalny: Delcourt
Gatunek: fantastyka
Liczba stron: 272
Format: 165x230 mm
Oprawa: miękka szyto-klejona ze skrzydełkami
ISBN: 978-83-64858-12-3
Wydanie: drugie
Papier: Munken Print Cream
Druk: czarno-biały
Ocena: 6/6

Komiks Trzy cienie jest uznanym już dziełem Cyrila Pedrosy, za które twórca ten – współpracujący dotąd z Disneyem przy takich produkcjach jak Herkules i Dzwonnik z Notre Dame – otrzymał jedną z głównych nagród imprezy w Angouléme Prix Essentiel. Trzy cienie zostały już więc odpowiednio docenione za artyzm, jaki w nich zawarto, i już sam ten fakt wystarczy, by uznać komiks za warty przeczytania.

Trzyosobowa rodzina – ojciec Louise, matka Lise i syn Joachim – wiedzie szczęśliwe, sielankowe życie w dolinie wśród wzgórz. Wszystko jest proste, praca przeplata się z zabawą, a kompletna nieświadomość tego, jak wygląda reszta świata, zupełnie w niczym nie przeszkadza. Pewnego wieczoru jednak ta sielanka zostaje zaburzona – chłopiec z okna pokoju dostrzega trzy niepokojące sylwetki jeźdźców, stojących bez ruchu na oddalonym wzgórzu. Joachim i Lise są zaniepokojeni, lecz ojciec – człowiek twardo stąpający po ziemi, racjonalny i trzeźwo myślący – przekonuje ich, że są to tylko przejeżdżający w pobliżu ich domu podróżni.

Jakiś czas później jeźdźcy znowu zostają dostrzeżeni na tym samym wzgórzu, ponownie stojąc tylko nieruchomo. Tym razem i ojciec zaczyna zastanawiać się nad ich nietypowym zachowaniem. W końcu daje się ponieść nerwom: bierze siekierę i postanawia się z nimi ostro rozmówić, jeśli nie zechcą odejść po dobroci. Wychodzi w gęstą, wiszącą w dolinie mgłę i rusza do stojących na wzgórzu jeźdźców, jednak ci znikają we mgle.

Kiedy cienie znowu się pojawiają, Lise – pomimo sprzeciwów męża – udaje się do mieszkającej w pobliskim miasteczku Suzette Pique, staruszki rozwiązującej problemy miejscowej ludności. Staruszka mówi Lise, że te „formy”, „cienie”, przybyły po jej syna Joachima i że nie odjadą, póki go nie zabiorą. Według niej, nie da się nic w tej sytuacji zrobić. Lise i Louise powinni cieszyć się ostatnimi dniami spędzanymi z Joachimem.

Trzy cienie są pełną wrażliwości baśnią dla dorosłych, a jej scenariusz wciąga już od pierwszych stron komiksu. Kreska Cyrila Pedrosy – bajkowa, choć odrobinę niechlujna, niestaranna – doskonale wpisuje się w tematykę baśni, budząc w czytelniku sympatię do głównych bohaterów historii, a jednocześnie dodając jej odpowiedniej dozy nierealności. Na kartach Trzech cieni nie zabraknie czytelnikowi tak humoru, jak i powagi, a sposób przedstawiania niektórych rzeczy jest typowo bajkowy. W trakcie lektury tej opowieści graficznej doskonale widać, że Cyril Pedrosa ma doświadczenie w tworzeniu filmów  animowanych właśnie.


Scenariusz komiksu jest zdecydowanie dojrzały i do takiegoż czytelnika skierowany. Młodszy czytelnik jednak również będzie zadowolony z lektury tej oryginalnej, pełnej baśniowego uroku historii – sposób jej przedstawienia od samego początku wywołuje uśmiech na twarzy, miejscami stając się opowieścią mroczniejszą i mroczniejszą. Kibicujemy rodzinie Joachima od początku do końca, zżywając się z nimi i dopingując w uciążliwych  zmaganiach z trzema jeźdźcami, którzy wydają się być nie do pokonania, niczym los. Wbrew jednak złowieszczym zapowiedziom Suzette Pique mroczne fatum pod postacią cieni nie jest dla Louise – ojca Joachima – wyrokiem ostatecznym i nieodwołalnym. Choć mężczyzna wierzy w słowa staruszki, to jednak ani myśli o poddaniu się i biernym czekaniu na dzień, w którym trzej jeźdźcy zabiorą jego syna – podejmuje decyzję o ucieczce, więc zabiera Joachima i razem ruszają w nieznany świat.

Trzy cienie – historia wartościowa, godna polecenia, ukazująca wady i zalety człowieka, wciągająca intrygującym scenariuszem i bawiąca bajkową kreską – jest tomem, który każdy fan komiksu powinien mieć na swojej półce. 

czwartek, 19 listopada 2015

"R.I.P. Best of 1985-2004", Thomas Ott



Autor: Thomas Ott
Tytuł oryginału: R.I.P. Best Of 1985-2004
Seria:
Gatunek: groteska, horror, weird tales
Język oryginału:
Przekład:
Liczba stron: 192
Wymiary: 165x235 mm
ISBN: 978-83-64858-16-1
Wydawca: Kultura Gniewu
Oprawa: twarda
Papier; kreda
Druk: czarno-biały
Miejsce wydania: Warszawa
Ocena: 6/6

Tym razem, tym razem wydawnictwo Kultura Gniewu powaliło mnie totalnie. Kolejny komiks z ich stajni, a w zasadzie zbiór kilkunastu – dziewiętnastu konkretnie – opowieści obracających się wokół jednego tematu – śmierci. Większość tych historii może być już niektórym czytelnikom znana, gdyż dziewięć lat temu opublikowano je w publikacji Exit, ale każdy, kto jeszcze nie dał się uwieść nieodpartemu czarowi komiksowej twórczości Thomasa Otta, szwajcarskiego rysownika, muzyka, artysty – powinien czym szybciej zaopatrzyć się w tą niezwykłą, podkreślam: niezwykłą publikację.


Co odróżnia R.I.P. Best Of 1985-2004 od innych komiksów? O dziwo, całkiem wiele rzeczy. Pierwszą i – być może najważniejszą z nich – jest sposób tworzenia Thomasa Otta, który swoje rysunki wydrapuje na planszach pokrytych w całości czarnym tuszem. Ten oryginalny zabieg przynosi wprost zadziwiające efekty: postaci i formy w ramkach wypełniających karty zbioru komiksowego sprawiają wrażenie płaskorzeźb, charakteryzują się swoistą trójwymiarowością, specyfiką wyrazu. Wszystkie zamieszczone w zbiorze komiksowe historie łączy także kolejna rzecz: żadna z nich nie posiada warstwy tekstowej, postaci nie wypowiadają żadnych słów, a wyobraźnia czytelnika dzięki temu pracuje jeszcze intensywniej niż w przypadku, gdy ma on do czynienia z tekstem. Jedyne, co przeczytamy w R.I.P. Best Of 1985-2004, to tytuły kolejnych opowieści oraz – sporadycznie – napisy w gazetach czy na plakatach występujących w historiach. Niesamowite, jak wiele skojarzeń budzą obrazkowe fabuły pozbawione tekstu.


Istotną częścią R.I.P. Best Of 1985-2004, motywem przewodnim całego zbioru w zasadzie, jest tematyka śmierci. W pracach Thomasa Otta nie da się nie zauważyć inspiracji twórczością takich klasyków, jak Edgar Allan Poe czy propagatora czarnego kryminału, Raymonda Chandlera. Oczywiście znajdziemy także odniesienia do dział innych twórców, w niezmiernie ciekawy sposób wykorzystane przez Otta – raz groteskowo i makabrycznie, innym razem całkiem z właściwym mu czarnym humorem. Wszystko to tworzy nad wyraz udany, a przy tym przepięknie wydany zbiór opowieści niesamowitych, weird tales w najlepszym komiksowym wydaniu, spowity przez wszechobecną, głęboką i cudownie sugestywną czerń. R.I.P. Best Of 1985-2004 może skraść duszę czytelnika, zważcie na te słowa, zauroczyć go totalnie i nigdy już nie wypuścić ze swych objęć, budząc nieposkromiony apetyt na więcej i więcej Thomasa Otta.



Spokojnie, wiem, że te zachwyty nie są zbyt profesjonalne. Zdaję sobie z tego sprawę. Ale trudno mi było stonować swój zachwyt nad tym przewortnym dziełem, będąc świeżo po jego lekturze, zauroczony jak mały psiak nową kością. Zawarta w opowieściach Otta makabra, groteska, grobowy, często przewrotny humor, sięganie do elementów fantastyki i uznanej klasyki, niezwykle pobudzona wyobraźnia i specyfika warsztatu twórcy – wszystko to sprawiło, że R.I.P. Best Of 1985-2004 stał się dla mnie jedną z najlepszych publikacji komiksowych, jakie dane mi było kiedykolwiek oglądać. Jeśli więc jesteście – podobnie jak ja – zwolennikami opowieści graficznych, jeśli natkniecie się na tą niezwykłą pozycję w którejś księgarni, wtedy bez wahania sięgnijcie po nią i dajcie się oczarować sugestywnej sile artyzmu Thomasa Otta. Bowiem nawet – w może w szczególności – dojrzały, wymagający czytelnik nie zawiedzie się na zawartości R.I.P. Best Of 1985-2004. Nie ma po prostu takiej opcji. The Hero, 10 Ways to Kill Your Husband, G.O.D., The Millionairs, jak również pozostałe historie zauroczą Was i utkwią na długo w najmroczniejszych zakątkach Waszej pamięci, drążąc ją i drążąc, powracając i przelatując przed oczyma, gdy tylko ciemność spowije Wasze otoczenie. Po zapoznaniu się więc z R.I.P. Best Of 1985-2004 nie gaście światła. Nigdzie i nigdy.

sobota, 14 listopada 2015

"Toshiro", Jai Nitz, Janusz Pawlak


Autor: Jai Nitz, Janusz Pawlak
Tytuł oryginału: Toshiro
Seria:
Gatunek: fantastyka, steampunk
Język oryginału: polski
Przekład: Maciej Drewnowski
Liczba stron: 168
Wymiary: 165x235 mm
ISBN: 978-83-64858-07-9
Wydawca: Kultura Gniewu
Oprawa: miękka
Miejsce wydania: Warszawa
Ocena: 5/6

 Jak dotąd, nie miałem jeszcze do czynienia ze steampunkiem na kartach komiksu. A nie da się ukryć, że napędzane parą, mechaniczne ciała i oryginalne maszyny mają ogromny potencjał ku temu, by być przedstawianymi w ten właśnie sposób – w formie opowieści graficznej. Co więcej, gdyby dodać do wspomnianych wyżej elementów dawkę grozy, krwawego horroru, ostatecznie można otrzymać dzieło nie tylko niesamowicie intrygujące, ale także bardzo oryginalne i klimatyczne.

Toshiro wydawnictwa Kultura Gniewu jest właśnie takim zadziwiającym tworem – stworzony przy współpracy z Jaiem Nitzem, lecz głównie przez naszego rodzimego artystę Janusza Pawlaka, zawiera w sobie olbrzymi potencjał, który – mam nadzieję – zostanie wykorzystany jeszcze niejednokrotnie. Ukazuje oczom czytelnika świat niezwykle mroczny, skąpany w piekielnie czerwonej krwi, jak również naukowy potencjał wykorzystywany w świecie alternatywnym do naszego, którego karty historii zapisały się w zupełnie odmienny  sposób.

Już od pierwszego spojrzenia Toshiro przykuwa wzrok w niemal hipnotyzujący sposób: intensywna czerwień licznych plam krwi, mnóstwo rozkładających się, zdekapitowanych głów oraz postać głównego bohatera w centrum całej tej makabry – to wszystko zapowiada mroczne, intrygujące wnętrze komiksu. I nie jest to mylne pierwsze wrażenie, możecie mi wierzyć.

Przeczytawszy krótki wstęp napisany przez Jaia Nitza i zagłębiwszy się w pierwsze karty Toshiro, poznajemy Roberta Fultona IV, nazywanego Bob Żywe Srebro, a także tytułowego bohatera, mechanicznego wojownika stworzonego w roku 1865, samuraja o mechanicznym ciele uzbrojonego w niezwykle ostre japońskie miecze. Obaj bohaterowie znajdują się w Manchesterze roku 1867, którego ulice zaściełają setki trupów. Chcą powstrzymać brytyjską armię przed zrównaniem miasta z ziemią, jednak oprócz nich w mieście jest jeszcze ktoś – zagadkowa postać o czerwonych, pałających oczach, mająca swoje własne mroczne cele do zrealizowania. Bohaterowie szybko stają się świadomi jej niespotykanych mocy, pozwalających ożywić zmarłych i wykorzystywać ich wedle własnej woli. Bob Żywe Srebro i Toshiro staną więc oko w oko z tabunami nieumarłych, lecz nie będą to stworzenia zupełnie bezmyślne, gdyż nawet po śmierci potrafią one wykorzystywać umiejętności zdobyte za życia.


Nitz i Pawlak stworzyli komiks niezwykle oryginalny, wciągający już od pierwszej strony. Akcji w nim nie zabraknie, a wręcz przeciwnie – fabuła nabiera coraz większego tempa i rozmachu, dokładając do układanki kolejne elementy i stopniowo odsłaniając przed czytelnikiem obraz całości. W tym wszystkim nie sposób nie zwrócić uwagi na relacje zachodzące pomiędzy Toshiro a Bobem Żywe Srebro, ciekawe i nacechowane ludzkim przeświadczeniem o wyższości człowieka nad maszynami. Nie zabraknie czytelnikowi także pytań natury egzystencjonalnej, a także obrazowego porównania dwóch bohaterów, z których człowiek okazuje się być znacznie większym draniem niż pozbawiona uczuć maszyna, nastawionym do swego kompana raczej mało pozytywnie. Sama historia zaś jest odpowiednio skonstruowana, by dać satysfakcję po skończonej lekturze. Jednak nie sam aspekt fabularny jest w tym przypadku ważny, a walory wizualne, które trzeba podkreślić w przypadku Toshiro. Komiks ten wydrukowano na kredowym papierze, a wszystkie jego stronice są intensywnie czarne, co tworzy idealne wręcz tło dla opowiadanej historii. Kreska Janusza Pawlaka także świetnie sprawdza się w klimatycznej, pełnej śmierci i krwi opowieści, dodając jej jeszcze więcej mroku i jakże pożądanej atmosfery. Efekt końcowy współpracy Jaia Nitza i Janusza Pawlaka z czystym sumieniem możemy więc określić jako znakomity.


Toshiro ma jeden mankament, mianowicie postać głównego bohatera nie została, moim zdaniem, odpowiednio mocno wyeksponowana w opowiadanej historii. Więcej miejsca autorzy poświęcili Bobowi Żywe Srebro niż Toshiro, a powinno raczej być na odwrót, ale muszę przyznać, że postać Boba jest na tyle intrygująca, że z zadowoleniem czytelnik śledzi jej losy, nawet jeśli Toshiro stoi w jej cieniu.


Komiks Nitza i Pawlaka będzie prawdziwym rarytasem dla każdego fana opowieści graficznych, a zwłaszcza dla tych, którzy cenią oryginalnie przedstawione światy i solidną porcję mroku w opowiadanej historii. Nie sposób się tym komiksem rozczarować i jeśli tylko chcecie zagłębić się w steampunkowy, świetnie napisany i zrealizowany horror, to nie ociągajcie się dłużej.

środa, 4 listopada 2015

Seria ARTEFAKTY wydawnictwa Mag

I oto są, zajmując honorowe miejsca na moich regałach, wszystkie wydane do tej pory w serii ARTEFAKTY tomy klasycznej science fiction. Teraz wystarczy już tylko czekać na kolejne ;-) To niesamowite nowe wydanie każdy miłośnik fantastyki naukowej i cyberpunka po prostu musi mieć, nawet jeśli w jego księgozbiorach - podobnie jak w moich - znajdują się już miękkookładkowe, starsze wydruki ;-)








sobota, 31 października 2015

"Wariant drugi", Philip K. Dick


Autor: Philip K. Dick
Tytuł oryginału: The Collected Short Stories of Philip K. Dick, volume 2: Second Variety
Seria:
Gatunek: science fiction
Język oryginału: angielski
Przekład: Janusz Szczepański
Liczba stron: 616
Wymiary: 150x225
ISBN: 978-83-7818-576-5
Wydawca: Rebis
Oprawa: płótnopodobna z obwolutą
Miejsce wydania: Poznań
Ocena: 6/6

Autora o tak wielkich zasługach dla literatury science fiction jak Philip K. Dick nikomu dzisiaj nie trzeba specjalnie przedstawiać. Jeśli ktoś nie zna jeszcze jego dokonań, to najwyraźniej tego rodzaju literatura albo dopiero pojawia się w kręgu jego zainteresowań, albo w ogóle się w nim nie znajduje.

Wydawnictwo Rebis już jakiś czas temu wypuściło na rynek serię książek Dicka i należy zaznaczyć, że seria ta jest niezwykle atrakcyjna tak dla fanów SF, jak i dla kolekcjonerów książek, gdyż jej wydanie potrafi sprawić, że naprawdę będziemy cieszyć się z zakupu tych tomów. Opisywany właśnie Wariant drugi jest obszernym, ponad sześćsetstronicowym tomiskiem w twardej oprawie, opatrzonej obwolutą przedstawiającą jedną z prac – podobnie zresztą jak inne książki z serii – Wojtka Siudmaka, jednego z moich ulubionych twórców i głównego przedstawiciela realizmu fantastycznego. Jakby tego było mało, wewnątrz książki znajdziemy także niezwykłe, czarno-biało szkice Siudmaka, w pewien swoisty sposób bardzo odpowiednie dla zawartej w tomie treści. Ja sam więc z posiadania Wariantu drugiego jestem zadowolony podwójnie.

Wariant drugi jest następnym po części pierwszej tomem antologii opowiadań Philipa K. Dicka, których zamieszczono aż dwadzieścia siedem. Jedne teksty są krótsze, drugie dłuższe, lepsze i gorsze, napisane z większym i mniejszym rozmachem, są to utwory zawierające spory rozrzut tematyczny i ten charakterystyczny dla Dicka styl, który zadeklarowani fani pisarza niewątpliwie uznają za mocno rozpoznawalny. Wszystkie zamieszczone w antologii teksty pochodzą z lat 1952 – 55, kiedy to Dick produkował opowiadania niemalże taśmowo; chcąc zyskać rozgłos oraz pieniądze pisał utwory nie tylko fantastyczno-naukowe (fantastykę traktowano w tamtym czasie z lekceważeniem), ale i niesamowite, pulpowe. W utworach tych znajdziemy bardzo wiele podobieństw i powtarzających się motywów, trzeba przyznać także, że dzisiaj – kilka dekad od okresu ich powstania – nie odnajdujemy w nich także niczego specjalnie nowatorskiego i innowacyjnego. Mimo to jednak teksty zawarte w Wariancie drugim zasługują na poznanie, a dickowski sposób pisania i konstruowania fabuły bez wątpienia niejednemu czytelnikowi sprawi dużo przyjemności. Wariant drugi będzie więc pozycją obowiązkową dla fanów tego pisarza, tomem pokaźnym i cieszącym oczy, ale i zbiorem tekstów niezwykle ciekawym dla każdego czytelnika lubiącego zagłębiać się w nurt fantastyki naukowej.

Poza dwudziestoma siedmioma utworami, jakie zawarto w tej obszernej antologii, znajduje się w niej także niezwykle ciekawy, otwierający całość i dość obszerny tekst Macieja Parowskiego, zatytułowany Niefilmowy pisarz filmowców. Tekst ten nawiązuje do utworów Dicka wykorzystanych na dużym ekranie, jak również opisuje sylwetkę pisarza i zawiera rozliczne interpretacje Parowskiego na temat Dicka oraz jego utworów zawartych w Wariancie drugim.

Po tekście Macieja Parowskiego przejdziemy do zamieszczonej tutaj także Przedmowy do wydania amerykańskiego, tekstu Normana Spinrada pochodzącego z roku 1986. Na kilku stronach Spinrad zwraca uwagę na to, jak utalentowanym praktykantem sztuki pisania był Dick w początkach swojej kariery, jak wiele pracy w nią wkładał, porównuje Philipa do innych pisarzy i przybliża nam tamten miniony okres, w jakim krótkie formy prozatorskie tworzył młody autor. Cofamy się więc kilka dekad wstecz, zagłębiając się w niezwykle intrygujące fakty i opisy tamtych lat twórczości Dicka.

Efekt pracy, jaką włożono w powstanie Wariantu drugiego, jest imponujący i w pełni zadowalający. Na samym końcu antologii wydawca zamieścił także listę opowiadań wraz z datami ich powstania i przypisami samego Dicka, ułożoną chronologicznie i uzupełniającą całość o kolejne fakty. Wariant drugi da więc czytelnikowi wgląd w początkowe lata pracy pisarza obrazując rozwój jego twórczości i postrzegania, jak również zdolności pisarskich, które już w tak wczesnych tekstach były dobrze widoczne. 

poniedziałek, 26 października 2015

"Miniony świat", Dennis Lehane


Autor: Dennis Lehane
Tytuł oryginału: World Gone By
Seria: Joe Coughlin
Gatunek: thriller/sensacja/kryminał
Język oryginału: angielski
Przekład: Maciejka Mazan
Liczba stron: 344
Wymiary: 140x205 mm
ISBN: 978-83-8069-081-3
Wydawca: Prószyński i S-ka
Oprawa: miękka ze skrzydełkami
Miejsce wydania: Warszawa
Ocena: 4/6

Czarny kryminał, czasy panującej w Ameryce prohibicji, twardziele w płaszczach i głęboko nasuniętych na czoło kapeluszach – z jakim autorem te elementy Wam się kojarzą? W moim umyśle natychmiast, w jedną tysięczną sekundy po usłyszeniu tych słów, pojawia się jedno wielkie jak wieża Eiffla nazwisko: Raymond Chandler. Tak, panie i panowie, to właśnie ten gość, klasyk, który nadał prawdziwego znaczenia kryminałowi noir, który rozpowszechnił go i uczynił sławnym i popularnym, to właśnie on stworzył niebagatelną, jedyną w swoim rodzaju postać Phillipa Marlowe’a. Nie był ani pierwszym twórcą w tym gatunku, ani ostatnim, bo nawet dzisiaj mamy autorów sięgających do mrocznych czasów prohibicji, wojen gangów i podziemnych syndykatów zbrodni. Jednym z nich jest Dennis Lehane, autor ceniony i lubiany, który swoją serią książek traktującą o przygodach Joe Coughlina przenosi nas do lat czterdziestych ubiegłego wieku.
                                                                                   
Miniony świat jest już kolejną, trzecią częścią serii poświęconej Joe Coughlinowi. Bohater ten, twardy, ale i wrażliwy, nie pozbawiony dowcipu i osiągający sukcesy w przestępczym półświatku Ybor City na Florydzie, daje się lubić. Choć wrogowie zabili jego żonę i zniszczyli jego imperium dziesięć lat wcześniej, Joe utrzymuje się na fali: jest obecnie consigliere przestępczej rodziny Bartolo, krążąc między Tampą i Kubą. Nie brak mu pieniędzy, ma piękną kochankę i władzę, jednak zawisł nad nim mroczny cień nadciągającej nieubłaganie przeszłości.

Theresa del Fresco rozbija głowę swojego męża młotkiem do krykieta, kiedy ten uderza ją butelką po winie. Kiedy zostaje skazana, w trakcie przewozu autobusem jedna z więźniarek próbuje ją zabić. Później, pod prysznicem, ma miejsce druga próba zabójstwa, jednak Theresa jest twardą sztuką, zaprawioną w takich bojach – jako złodziejka, oszustka i płatna zabójczyni wie, jak radzić sobie z tego typu kłopotami. Niestety, życie za kratkami nie jest łatwe i Theresa zdaje sobie sprawę z tego, że jeśli na kogoś zapadnie wyrok, to prędzej czy później ta osoba skończy w dole w ziemi. Nie ma zmiłuj się. Dlatego używa swojego sprytu popartego atrakcyjnym wyglądem i uwodzi młodego strażnika więziennego, namawiając go, by ten udał się do Joe Coughlina i przekazał mu od niej wiadomość. Ma powiedzieć, że śmiertelne niebezpieczeństwo grozi tak jej, jak i Joemu.

Do Coughlina przychodzi z wizytą porucznik wywiadu marynarki wojennej, Matthew Biel. Oficer wie, że ludzie Joego kontrolują miejsca, w których dochodzi do pobić wywiadowców, dlatego uważa, że to właśnie oni mogą być winni. Chce mieć jednak pewność, stąd jego wizyta u Joego i zwrócenie się o pomoc w znalezieniu winnych. Lecz rząd, dla którego pracuje Matthew Biel, nie prosi, lecz wymaga. A to nie podoba się Joemu. Coughlin stawia swoje warunki, na które porucznik nie chce przystać, dlatego Joe odsyła go z kwitkiem. Na pożegnanie Biel nie zapomina o stosownej w takiej sytuacji groźbie.

Miniony świat zalicza się do tych książek, które przenoszą nas w twarde czasy ubiegłego stulecia. Szorstkość bohaterów powieści jest więc tutaj jak najbardziej na miejscu, podobnie jak brutalność i dosadność. Nie zabraknie także czarnego humoru, a nawet dowcipu dla złagodzenia atmosfery. Ogólnie jest dobrze, choć muszę powiedzieć, że brakowało mi szybszego tempa wydarzeń, ale to tylko moje subiektywne zdanie. Fani serii powinni być Minionym światem w dużym stopniu usatysfakcjonowani, a i wielbiciele czarnego kryminału także raczej się nie zawiodą.

sobota, 24 października 2015

"W sieci umysłów", James Dashner


Autor: James Dashner
Tytuł oryginału: The Eye of Minds
Seria: Doktryna śmiertelności
Gatunek: fantastyka, science fiction
Język oryginału: angielski
Przekład: Anna Dobrzańska, Rafał Lisowski
Liczba stron: 384
Wymiary: 125x195 mm
ISBN: 978-83-7985-660-2
Wydawca: Albatros
Oprawa: miękka
Miejsce wydania: Warszawa
Ocena: 4/6

Gdy trafiłem w sieci na W sieci umysłów, najpierw rzucił mi się w oczy opis książki, w którym przeczytałem o hakerze i wirtualnej rzeczywistości. Zaintrygowany pomyślałem, że muszę ją przeczytać. Dopiero nieco później sprawdziłem nazwisko Jamesa Dashnera, no i z niejakim rozczarowaniem stwierdziłem, iż tenże pan odpowiedzialny jest także za popełnienie powieści The Maze Runner, na której kanwie powstał film Więzień labiryntu. I niby wszystko byłoby dobrze, gdyby nie fakt, że przypadkiem oglądałem wspomniany film i wiedziałem już dobrze, że jest on dziełem skierowanym zdecydowanie do młodego widza, podobnie zresztą jak książki Jamesa Dashnera.

Mimo wszystko jednak zabrałem się do lektury W sieci umysłów, tomu pierwszego cyklu Doktryna śmiertelności. Rzeczywiście, tak jak się spodziewałem po wcześniejszym rozeznaniu, i ta powieść jest swojego rodzaju „młodzieżówką”, czyli nie do końca tym, co miałem nadzieję przeczytać.

Fabuła powieści skupia się wokół przygód użytkownika wirtualnego świata, szesnastoletniego Michaela, jakie ten przeżywa wraz ze swoimi przyjaciółmi. Już na samym początku poznajemy wirtualny świat gry, której użytkownikiem jest Michael, kiedy chłopak wraz z dziewczyną o imieniu Tanya znajdują się na moście Golden Gate. Poznajemy ich w VirtNecie, we Śnie, jak zwykli określać grę jej użytkownicy. Co więcej, czytelnik spotyka ich w sytuacji dość kryzysowej, gdyż dziewczyna chce skoczyć z mostu i próbuje popełnić w ten sposób samobójstwo. Tanya łamie kod gry, czego efektem jest wyrwanie sobie z głowy chipu nazywanego rdzeniem, a Michael próbuje ją powstrzymać przed skokiem, lecz bezskutecznie – oboje spadają i uderzają w twardą jak beton powierzchnię wody.

Michael po krótkiej chwili intensywnego bólu zostaje wybudzony ze Snu. Leży w nerwoskrzyni, którą użytkownicy nazywają – ze względu na podobieństwo – po prostu trumną. Chłopak nie może otrząsnąć się z tego, co zdarzyło się we Śnie, kontaktuje się więc ze swoimi przyjaciółmi. Dowiaduje się, że w sieci krążą pogłoski, iż tajemniczy użytkownik nazywający siebie Kaine więzi ludzi w VirtNecie i nie pozwala im się obudzić. Użytkownicy – tak jak Tanya na moście – popełniają przez tego cyberterrorystę samobójstwo.

Sytuacja komplikuje się, kiedy idąc do szkoły Michael zostaje porwany przez elegancko ubranych mężczyzn w czarnych maskach. Szybko okazuje się, że chłopca i jego przyjaciół będzie czekało trudne, wymagające użycia ich hakerskich umiejętności zadanie.

Tak z grubsza przedstawia się wstęp do historii Michaela. Jak to zwykle bywa w książkach skierowanych do młodego czytelnika, kolejne strony mijają jak z bicza strzelił, czyta się powieść szybko i bez żadnych problemów. Jedno zdarzenie goni drugie, ale trzeba zauważyć, że ich logika i konsekwencja zostały przez autora zepchnięte na dalszy plan, gdyż James Dashner pisząc W sieci umysłów stawiał przede wszystkim na żywą akcję, nie przejmując się zbytnio uwiarygodnieniem autentyczności przedstawianych wydarzeń.

W sieci umysłów jest powieścią wykorzystującą motyw walki dobra ze złem, stary jak świat i do granic możliwości wyeksploatowany. Jednak fabularnie jest to książka dość ciekawa, lekka, a pełen nowoczesnych technologii i rozwiązań świat, w jakiej cała rzecz się dzieje, może zaintrygować. Oczywiście głównym jej odbiorcą powinna być młodzież, ale myślę, że i starszemu czytelnikowi może się spodobać ta sympatyczna, niewymagająca książka. Można przy niej całkiem miło spędzić czas, a pomysły autora zwracają uwagę na widoczne i w naszym świecie uzależnienie od sieci, które rzeczywiście może posunąć się do daleko idących skutków. 

środa, 21 października 2015

"Niemartwi. Ciała wasze jak chleb", Mikołaj Marcela


Autor: Mikołaj Marcela
Tytuł oryginału: Niemartwi. Ciała wasze jak chleb
Seria:
Gatunek: horror
Język oryginału: polski
Przekład:
Liczba stron: 320
Wymiary: 140x205 mm
ISBN: 978-83-7642-606-8
Wydawca: Pascal
Oprawa: miękka
Miejsce wydania: Bielsko-Biała
Ocena: 2/6

Od czasu do czasu nachodzi mnie refleksja na temat literatury, gier i filmów traktujących o zombie, rodzących w moim umyśle nieodmiennie to samo pytanie: kiedy wreszcie umarlaki przestaną być modne? Temat żywych trupów jest swoistym ewenementem, i to na skalę światową, bo jak coś tak bardzo wtórnego i wyeksploatowanego może być jednocześnie czymś tak bardzo popularnym?

Robert Kirkman i Jay Bonansinga stworzyli fenomen na skalę światową, ekranizując swoje powieści i czyniąc z nich serial o niezwykłej wręcz popularności. Max Brooks i Brad Pitt dołożyli do tego World War Z, a w końcówce lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku pod to wszystko podwaliny położył George Romero, odpowiedzialny za horrory o ożywionych martwych. Nie wspominając już o innych przykładach, popatrzmy, ile to już lat umarlaki zginąć nie chcą. Kilkadziesiąt.

Żywe trupy mają się więc świetnie, a z biegiem czasu od oryginalnych (kiedyś) pomysłów kolejni twórcy odcinają kupony, chcąc i dla siebie zagarnąć coś z tej niewytłumaczalnej popularności zombie. Jednym z nich jest Mikołaj Macieja, który swoją powieścią Niemartwi. Ciała wasze jak chleb udowadnia, że sam jest zauroczony twórczością pomysłodawców The Walking Dead.

Tak, dobrze czytacie. Chcielibyście dostać The Walking Dead przeniesiony w polskie, znane Wam realia? Oto i jest. Warszawa, Bieszczady, Polacy jako bohaterowie, no i oczywiście te same co wszędzie szwendające się, kłapiące gnijącymi szczękami zombiaki. O, sorry, nie te same, bo niby w niemartwych Mikołaja Marceli zachodzi pewna istotna różnica, która jednak w praktyce nie za bardzo się sprawdza.

O samej fabule słów kilka. W roku 2016 wybucha pandemia, świat ogarnia chaos i śmierć, ludzie próbują wygrać beznadziejną walkę, nieumarłych jednak ciągle przybywa i przybywa. Miasta obracają się w ruinę, stają się wyludnione, a ich ulicami szwendają się niemartwi. Lena, nastolatka, wędruje pomiędzy zabudowaniami Warszawy, chcąc dotrzeć do swojego domu. Kiedy wreszcie do niego dociera, okazuje się, że nadal jest tutaj jej matka. Niestety kobieta już nie żyje, stała się niemartwą. Zrozpaczona dziewczyna poddaje się i w chwili, kiedy już niemal zostaje ugryziona, dzieje się coś nieoczekiwanego: z jakiegoś powodu niemartwi przestają atakować żywych, ruszają po prostu w swoją stronę, ignorując ludzi.

Przenosimy się w leśne zastępy Bieszczad, w których żyje samotny mężczyzna w średnim wieku. Nazywa się Michał i kiedyś miał żonę i córkę, był lekarzem. Teraz jednak jest tylko samotnikiem w leśnej głuszy, polującym na zające i króliki. Wiedzie spokojne, ciche życie z dala od chaosu rozgrywającego się w innych częściach świata, aż do dnia, kiedy to podczas polowania natyka się na grupę ludzi i niemartwego. Nie do końca rozumiejąc sytuację, widzi dziewczynę w niebezpieczeństwie, ratuje ją więc i ucieka wraz z nią do swojej chatki.

W Niemartwych nadal pozostający przy życiu ludzie bardzo się od siebie różnią i patrzą w odmienny sposób na to, co stało się ze światem. Tworzą ugrupowania, skupiające w sobie zwolenników tej czy innej filozofii. Mamy więc Pantery – ludzi walczących z niemartwymi, uważających, że to człowiek powinien dominować na świecie i należy wybić wszystkich nieumarłych. Kontrastowo dostajemy także Kult Brata Ezechiela, sektę skupiających naiwnych i łatwowiernych, wierzących, że niemartwi są nieśmiertelnymi, że nie można ich zabijać, lecz korzystać z daru nieśmiertelności, który mogą ofiarować człowiekowi poprzez ugryzienie. Mamy jeszcze także Radę Ludzkości, ochraniającą ludzi przed nieumarłymi, strzegącą ludzkich osiedli, wyposażoną w broń i wojskowe samochody. No i znajdą się jeszcze samotne wilki takie jak Michał, pustelnik.

Napisałem, że w książce Niemartwi zachodzi pewna odmienność w stosunku do innych książek opisujących zombie. Chodzi tutaj o nagłe zaprzestanie atakowania ludzi, ma się rozumieć. Nie chcę w tej kwestii spojlerować, więc nie pociągnę tematu dalej, jednak coś takiego dla mnie osobiście jest totalną bzdurą, zaprzeczającą całkowicie istocie bytu zombie.

Motyw apokalipsy postrzegany jako przesiew, pozbycie się słabych ogniw w szeregach ludzkości również do szczególnie nowatorskich nie należy, ale w zasadzie nie robi to żadnej różnicy. Podsumowując, Niemartwi są zdecydowanie mało oryginalną kalką The Walking Dead, opowieścią bazującą na pomysłowości Kirkmana i Bonansingy. Książkę czyta się dość przyjemnie, choć momentami autor nie radzi sobie z odpowiednią przejrzystością scen walk. Przenosimy się z jednego punktu w czasie do drugiego, z teraźniejszości do przeszłości, podczas gdy Mikołaj Marcela z wolna układa wszystkie elementy układanki na swoim miejscu. Wraz z upływem stronic jednak nie rośnie zbytnio ciekawość czytelnika, brakuje w powieści także odpowiedniej dozy napięcia, przez co przelatujemy kolejne kartki raczej bez większych wrażeń emocjonalnych. Bohaterowie zaś to tylko przedstawiciele swych dawnych zawodów, ciągle odnajdujący się w niesprzyjającej rzeczywistości i radzący sobie z kolejnymi przeciwnościami. Mało który jest interesujący, choć nie są tylko papierowymi postaciami, a szczególnej sympatii nie budzi chyba żaden; są czytelnikowi w dużej mierze po prostu obojętni.

Na koniec parę słów o wydaniu powieści. Wydawnictwo Pascal opakowało całość okładką nawiązującą do komiksów z serii The Walking Dead, czarno-białą z krwiście czerwonymi elementami. Dzięki temu powieść prezentuje się tak, jak ma się prezentować, czyli jak horror klasy którejś tam, wpisany w kanon opowieści o zombie. Oryginalnym zabiegiem drukarskim natomiast są czarne ramki na bokach i krawędziach stron, przez co powieść Marcela –  z każdej zewnętrznej strony – jest sugestywnie czarna. Ot, taka mała ciekawostka, uzupełnienie powieści co najwyżej przeciętnej, skierowanej raczej do fanów uniwersum żywych trupów niż do przypadkowego czytelnika. 

poniedziałek, 19 października 2015

"Sieć rozkwitającego kwiatu", Lisa See


Autor: Lisa See
Tytuł oryginału: Flower Net
Seria: Czerwona księżniczka
Gatunek: thriller/ sensacja/ kryminał
Język oryginału: angielski
Przekład: Robert Ginalski
Liczba stron: 416
Wymiary: 135x215 mm
ISBN: 978-83-7943-598-2
Wydawca: Świat Książki
Oprawa: miękka ze skrzydełkami
Miejsce wydania: Warszawa
Ocena: 2/6

Zabierając się do czytania pierwszego tomu trylogii Czerwona księżniczka Lisy See, czyli Sieci rozkwitającego kwiatu – przyznaję szczerze – nie wiedziałem tak do końca, czego się spodziewać. Ani wcześniejszych dokonań, ani nazwiska Lisy See nie znałem, bo i skąd, skoro nie czytuję romansideł. Za to zmylił mnie nieco blurb tej książki, wywołując we mnie wrażenie, że będę miał do czynienia raczej z kryminałem bądź thrillerem. Co – w zasadzie – jest w dużym stopniu zgodne z prawdą.

Ale przejdźmy już do samej książki. Cała rzecz zaczyna się od lodowiska w Chinach, na które dziadek zabrał swoją wnuczkę. Dziewczynka jeździ na łyżwach, dziadek też, oczywiście, a kiedy mała Mei Mei zalicza wywrotkę, okazuje się, że spod lodu przygląda jej się trup białego człowieka. I to by było na tyle z dziadkowego pomysłu o fajnej zabawie z wnuczką.

Na miejsce wywrotki przybywa niezwykle atrakcyjna inspektor chińskiej policji, Liu Hulan, aby poprowadzić czynności śledcze na miejscu znalezienia ciała. Pani inspektor jest niezwykle zdolna i szybko wychodzi na jaw, nawet bardzo szybko, że trup nagiego człowieka pod lodem należy do syna amerykańskiego ambasadora, Billy’ego Watsona. Co z tego wynika? Ano fakt, że skoro pod lodem znaleziono martwego i nagiego Amerykanina, to Chiny będą musiały nawiązać współpracę z USA.

Z kolei w Los Angeles mister David Stark, prokurator z prokuratury federalnej (no bo przecież nie z pralni), przy współpracy z agentami FBI rozpracowuje chińskie gangi. Dwaj agenci FBI zabierają go więc na statek przewożący nielegalnych chińskich imigrantów, których liczba sięga pół tysiąca. Na samym statku zaś okazuje się, że w nocy opuściła go załoga, pozostawiając Chińczyków samym sobie. Na domiar złego nadciąga sztorm i śmigłowiec FBI nie może odlecieć z pokładu, wygląda więc na to, że odważny David, agenci i sami imigranci muszą połączyć siły, by przetrwać nadciągającą burzę.

Kiedy sytuacja się uspokaja, tknięty instynktem David znajduje w zalanej wodą ładowni rozkładające się zwłoki Chińczyka z rolexem na nadgarstku. Od starego imigranta dowiaduje się, że są to zwłoki Guanga Henlou, Czerwonego księcia, syna magnata finansowego Guang Mihgyuana. Co z tego wynika? Ano fakt, że USA będzie musiało nawiązać współpracę z Chinami.

Któż byłby lepszym kandydatem na głównego uczestnika wycieczki do Pekinu niż David Stark? Ha, no właśnie, pewnie nikt. A któż inny nawiązałby efektowniejszą współpracę z piękną inspektor chińskiej policji niż przystojny, czujący mrowienie w kroczu przy każdym spojrzeniu przypadkowej kobiety w samolocie niż David Stark? Odpowiedź już znacie.

No dobra, bez żartów, panowie i panie. Prawda jest taka, że Lisa See – choć styl pisania ma całkiem przyjemny – to jednak pod względem kryminalnym nie zachwyciła. Co, szczerze mówiąc, żadnym zaskoczeniem nie jest, nawet jeśli sprawa z początku wyglądała inaczej. Fabuła nie powala stopniem skomplikowania, nie trzyma w napięciu, bohaterowie także zbyt głębocy nie są, że się tak wyrażę. Mimo wszystko czyta się Sieć rozkwitającego kwiatu całkiem znośnie, nawet kiedy już na scenę wkracza dream team Hulan/ Stark – chociaż wtedy robi się już nieco nudnawo. Niby mamy tutaj morderstwo, i to niejedno, niby mamy zagadkowe poszlaki wskazujące na jednego sprawcę, niby otrzymujemy zderzenie kulturowe i niezłe opisy, ale – tak w zasadzie – to mocno się po czasie nudzimy, a efektem lektury jest rozczarowanie. Jakby ktoś jeszcze tego nie wyczytał, to dodam, że szału wielkiego przy tej powieści nie będzie, czy to pod względem kryminalnym, czy jakimkolwiek innym. Autorka starała się skomplikować fabułę, ale raczej ze znikomym efektem. Sieć rozkwitającego kwiatu to czytadło dla zabicia czasu z braku jakiejkolwiek innej alternatywy, ot co.

Na koniec dodam, że gdyby tę recenzję napisała kobieta, z dużą pewnością zakładam, że byłaby to recenzja znacznie bardziej pozytywna. Z pewnych jednak względów, całkiem wyraźnych, naturalnie, ja sam za kobietę uchodzić nie mogę, dlatego efekt czytania Sieci rozkwitającego kwiatu jest, jaki jest. 

niedziela, 18 października 2015

"Wypisy z księgi mroku", Jacek Jarecki


Autor: Jacek Jarecki
Tytuł oryginału: Wypisy z księgi mroku
Seria:
Gatunek: fantastyka, opowiadania
Język oryginału: polski
Przekład:
Liczba stron: 180
Wymiary: 148x210 mm
ISBN: 978-83-63783-86-0
Wydawca: Goneta
Oprawa: miękka
Miejsce wydania: Warszawa
Ocena: 4/6

Po niedawnej lekturze zbioru opowiadań Jeffreya Archera przyszła kolej na antologię krótkich tekstów naszego rodzimego autora, Jacka Jareckiego. Kim ten pan jest ani skąd pochodzi, tego nie wiem. W zasadzie to na jego temat wiem tylko tyle, że w wydawnictwie Goneta wydał swój zbiór opowiadań, że – prawdopodobnie – jest to jego debiutancka publikacja, oraz że Jacek Jarecki, a raczej jego teksty, mają potencjał.

Wypisy z księgi mroku są już kolejną drukowaną publikacją internetowego wydawnictwa Goneta, która wpadła w moje ręce. Dla formalności dodam, że drukowana książka, podobnie jak jej poprzedniczki zajmujące miejsce na moich regałach, znowu cieszy oczy eleganckim wydaniem. Błyszcząca okładka, biel stronic – ta jakość staje się już, jak widać, znakiem firmowym druków sygnowanych logotypem Gonety. Gdyby więc komuś przyszło do głowy kupić sobie którąś z drukowanych książek znajdujących się w ofercie tego wydawnictwa, może być spokojny o jakość jej wydania pod względem wyglądu.

Jacek Jarecki charakteryzuje się bujną wyobraźnią i sposobem pisania, który wciąga czytelnika w każdy kolejny tekst. A ich tematyka, to trzeba jasno i wyraźnie powiedzieć, jest dość różnorodna. W tym niespecjalnie grubym, bo obejmującym zaledwie sto osiemdziesiąt stron zbiorze opowiadań znajdziemy teksty, których fabuła łączy rzeczywistość z wirtualnym światem, natkniemy się na opowiadania wybrzmiewające echem znanych opowieści grozy z nurtu weird tales, przeniesiemy się w koszmarną, chaotyczną, nacechowaną totalitaryzmem przyszłość. Te trzynaście niedługich tekstów tworzących Wypisy z księgi mroku może zadowolić niejednego fana fantastyki.

Jednym z lepszych, w moim mniemaniu, opowiadań napisanych przez Jacka Jareckiego jest Szczęściarz, tekst traktujący o Magiku, prawie siedemdziesięcioletnim mężczyźnie, żyjącym w świecie, w którym niemal zupełnie już zanikł altruizm, a ludzie zdziczeli. Humanistyczne wartości przestały mieć znaczenie, ważniejszymi stały się nowe normy życia wytyczane przez państwo totalitarne i sposoby ich egzekwowania. Rzecz dzieje się w okolicach roku 2070, czyli w nie aż tak bardzo odległej przyszłości, a sam Magik – jeśli chce zdobyć emeryturę – musi w ciągu miesiąca zabić emeryta, który wyczerpał już swoją pięcioletnią pulę. Dopiero wtedy on sam otrzyma czerwoną obrożę, która zapewni mu kolejne pięć lat życia, zanim stanie się celem dla kolejnego kandydata do pięcioletniej emerytury.

Ciekawy pomysł, prawda? Intrygujący i osobliwy, oryginalny. Podobnie jest – choć już nie tak oryginalnie – z pierwszym opowiadaniem w zbiorze, Graczem na planszy. Tematyka wirtualnej rzeczywistości i jej wpływu na ludzkie życie w realu nie jest niczym nowatorskim, ale odczuwalna w tekście atmosfera osaczenia obywatela, zjawisko pełnej kontroli państwa nad jednostką dobrze sprawdza się w tym tekście i ma całkiem niezły wydźwięk.

Woda natomiast to tekst nacechowany naleciałościami opowiadań rodem z weird tales, w którym autor sprawnie nadał zwykłej w naszym odczuciu rzeczy naturę nadprzyrodzoną. Sama fabuła tego tekstu mogłaby zostać wzbogacona o większą dawkę grozy, zamiast tego jednak Jacek Jarecki wkomponował w niego dosyć dowcipny wątek pisarski, ostatecznie jednak tekst również jest ciekawy sam w sobie. Mogłoby to być pełnoprawne opowiadanie niesamowite, co – jak mi się wydaje – dałoby lepszy efekt, ale i tak w tym przypadku jest całkiem przyzwoicie.

Wypisy z księgi mroku są publikacją co prawda niezbyt obszerną, ale zdecydowanie zasługują na uwagę. Polecam ten zbiór opowiadań wszystkim fanom fantastyki i krótkich form, gdyż nie sądzę, żeby mieli się na nim zawieść.